Programmaraad KijK onder voorbehoud akkoord met onderzoek naar verdamping en naar meer licht in de kas

Tijdens de vergadering van de Programmaraad van Kennis in je Kas op 7 juni jl. zijn twee energieprojecten besproken en goedgekeurd. Het betreft de projecten: Grip op nog meer licht en Verdamping van fundamenteel tot toegepast. Aan beide goedkeuringen heeft de Programmaraad voorwaarden verbonden, waaronder een tussenevaluatie later dit jaar, maar het onderzoek kan wel worden opgestart.

Grip op meer licht
Doel van dit project is het onderzoeken en demonstreren van een nieuw systeem (lamellen in de kas) om meer licht in de kas toe te laten met een hoog diffuus gehalte (hortiscatter). Hiermee kan tot 10% aan energie bespaard worden.
Licht is nog altijd de belangrijkste productiefactor. Toch zijn er vaak situaties waarin wordt gekozen een deel van het licht weg te schermen ter voorkoming van lichtschade voor het gewas door direct licht bij met name de grote wisseling in licht in voor- en najaar. Gevolg hiervan is dat juist in deze perioden om aan de juiste lichtsom te komen er nog belicht wordt terwijl later op de dag licht wordt weg geschermd. Door maatregelen
te nemen die het directe licht gegarandeerd omzetten in een zeer diffuus licht, loopt het gewas minder gevaar, is er een meerproductie, kunnen de schadegrenzen worden herzien, hoeft er minder zonlicht weg geschermd te worden en kan de belichting minder worden ingezet. Een grote vraag is (ook bij roos en phalaenopsis), hoeveel meer licht men toe kan laten als de Hortiscatter 90% is. Dit kan bereikt worden door toepassing van “lamellen” in de kas dus niet direct in het kasdek met beperkt lichtverlies (tot ca. 1%). Dit terwijl het huidige hoog diffuus glas 50% hortiscatter geeft met ca. 7% lichtverlies. De nieuwe oplossing zou dan tot 5 tot 6% productiewinst kunnen opleveren met 2 tot 3% energiebesparing en mogelijk teeltvoordelen door de 90% hortiscatter. Door het hoog diffuse licht kan er ook meer licht toegelaten worden in bijv. phalaenopsis waardoor
er 10% minder belicht hoeft te worden.

Het voorstel komt in oktober of december terug in de Programmaraad om fase 1 te evalueren en te besluiten over een eventueel vervolg.

Verdamping van fundamenteel tot toegepast
Het reduceren van de energie-input, met behoud van groei en gewas/productkwaliteit door sturing en nauwkeurige controle van de verdamping bij toepassing van systemen zoals actieve ventilatie, hoog-isolerende schermsystemen voor zowel belichte (LED) als onbelichte teelten. Dat is de doelstelling van dit onderzoek.
Het afgelopen jaar is er in de praktijk, mede vanwege de hoge energieprijzen, al een stap gezet richting lager energieverbruik zowel in de belichte als in de onbelichte-teelt. In de praktijk en in proeven is gebleken dat energiezuinig telen problemen kan geven die waarschijnlijk gerelateerd zijn aan onvoldoende gewasverdamping (‘activiteit’). Immers, verdamping is een energie-gedreven proces, en minder netto energietoevoer verlaagt de verdamping met mogelijk negatieve gevolgen. Vochtbeheersing en gewasverdamping zijn hiermee een grotere uitdaging geworden. In het white paper ‘Kennisontwikkeling over verdamping van kasgewassen’ hebben de kennisinstellingen (Plant Lighting, Delphy Improvement Centre en WUR-glastuinbouw) gezamenlijk beschreven welke stappen nodig zijn om meer inzicht te krijgen in verdamping.

De Programmaraad heeft ingestemd met het advies van de onderzoekcoördinator Energie om een go/no go op te nemen op 31 december 2023. Wel is akkoord gegeven op uitvoering van WP 1 en 2. Het voorstel komt terug in de Programmaraad om een oordeel te geven over WP3 en verder.