Ruud Paauwe, secretaris en directeur Kennis in je Kas: “Sector moet altijd vooruitkijken”

Als directeur van Glastuinbouw Nederland en secretaris en directeur van stichting Kennis in je Kas (KijK) weet Ruud Paauwe als geen ander dat bedrijven in de glastuinbouw momenteel in de overlevingsmodus staan. “Dan ben je wellicht minder bezig met strategisch onderzoek voor de langere termijn, waar Stichting KijK zich sterk voor maakt. Maar als toonaangevende sector moet je voortdurend vooruitkijken anders ben je binnen vijf jaar weg geconcurreerd.”

Het nieuws is vers van de pers. In augustus werd de verplichte consultatieperiode voor de nieuwe Verbindend Verklaring voor Kennis in je Kas afgesloten. Maar het duurde vervolgens nog enkele maanden voordat door het ministerie van LNV definitief groen licht werd gegeven voor wederom een periode van drie jaar onderzoek voor en door de sector. Vlak voor de jaarwisseling werd de Verbindend Verklaring gepubliceerd in de Staatscourant. Een goedkeuring die Ruud Paauwe omschrijft als essentieel voor de ontwikkeling van de glastuinbouw de komende jaren. “De gewasoverstijgende onderzoeken binnen de drie onderzoekprogramma’s Kas als Energiebron, Glastuinbouw Waterproof en het Nieuwe Doen in Plantgezondheid worden hiermee gecontinueerd.”

Breed draagvlak
Innovatie is het sleutelwoord voor de toekomst van elke sector, meent Ruud Paauwe. “Daardoor is de glastuinbouw groot geworden. Gelukkig onderschrijft een ruime meerderheid van de telers die stelling, want dat draagvlak was nodig om Kennis in je Kas te realiseren en blijft nodig voor noodzakelijk strategisch onderzoek in de komende jaren.”
Hij benadrukt het nog maar een keer: “Kennis in je Kas is voor telers en door telers. Voor alle telers, ook als ze niet zijn aangesloten bij een telers-afzetorganisatie of Glastuinbouw Nederland.” Dat de verplichting om mee te betalen hier en daar ook tot weerstand leidt, is vrijwel niet te voorkomen. “Maar het aantal bezwaren is en blijft zeer beperkt. KijK is nu bijna vier jaar bezig en de Commissie Bezwaar & Beroep heeft slechts een tiental zaken behandeld.”

Communicatie sleutelwoord
Als secretaris en directeur van Kennis in je kas maakt Ruud Paauwe ook deel uit van de Programmaraad. In navolging van de ondernemers in die raad, die de afgelopen anderhalf jaar op toerbeurt hun visie gaven op KijK, maakt ook hij een tussenbalans op. “Of ik tevreden ben met hoe het loopt? In grote lijnen wel, al moeten we met elkaar blijven zoeken naar het antwoord op de essentiële vraag of een projectvoorstel nu gewas overstijgend is of niet en de sector ermee geholpen wordt. Discussies blijven en dat is maar goed ook. Dat met gezonde kritische blik naar voorstellen wordt gekeken, waarbij vertrouwen in gewasoverstijgend onderzoek wel de boventoon moet voeren, maar het gaat zeker beter.”
Communicatie en de telers en programmaraad meenemen in de processen van het onderzoek is naar zijn mening de kern. “De telers, de achterban van de in de programmaraad vertegenwoordigde organisaties, moeten goed worden geïnformeerd. Tevens wordt een beroep gedaan op leesinspanning van alle berichtgeving vanuit KijK. Voor het gewenste draagvlak moeten de activiteiten van KijK nog intensiever worden geïntegreerd binnen de diverse telersverenigingen. We hebben kundige mensen op bestuurlijke functies zitten, maar de betrokkenheid van telers kan efficiënter. Ze moeten zich mede-eigenaar voelen van Kennis in je Kas. Dat zijn ze namelijk en via de structuur van ondernemersgroepen en programmaraad kunnen ze direct en indirect invloed uitoefenen op mogelijke onderzoeksprojecten. Daar gaan we de komende tijd nog meer nadruk opleggen.”

Lange termijn nu al actueel
Ruud Paauwe erkent dat het ook niet eenvoudig is om strategisch onderzoek op het netvlies van ondernemers te krijgen. “Iets wat langer duurt, of op langere termijn van belang wordt, krijgt minder aandacht van ondernemers. Toegepast onderzoek geeft binnen éé jaar een uitkomst en ligt dus dichter bij de ondernemers. Het toegepast onderzoek gaat dan vooral over een specifiek gewas en wordt verzorgd door de eigen gewascoöperaties, omdat het echt enkel en alleen van toepassing is op dat specifieke gewas. KijK staat voor gewasoverstijgend onderzoek waar iedereen in de sector van profiteert vanwege het continutieitsperspectief van de glastuinbouw. Zeker in tijden van crisis zoals nu, waarbij de energietransitie plaatsvindt door innovaties voortkomend uit gewasoverstijgend (energie) onderzoek vanuit KijK.  Deze vorm van onderzoek is dus van essentieel belang voor de glastuinbouw.”
Wat op voorhand werd gezien als onderzoek voor de langere termijn, kan door mondiale en geopolitieke ontwikkelingen snel verworden tot actualiteit. “Kijk maar naar de situatie waarin Europa en zeker ook de glastuinbouw zich nu bevindt. Fossielvrij in 2040 was een stip op de horizon, maar dat is nu een opdracht voor de komende jaren. Dat geldt ook voor plantgezondheid, als gevolg van de Europese Green Deal. Het huidige onderzoek op gebied van energie, plantgezondheid en water is precies waar KijK voor is opgericht. Door daar tijdig op in te spelen, kunnen we nu sneller stappen zetten.”

Supertrots op resultaat
Als lid van de programmaraad pleit Ruud Paauwe voor een rooster van aftreden. “De mensen van het eerste uur hebben nu nog zitting in de raad. Dat was nodig om de structuur uit te werken en alles op de rit te krijgen. Ik denk dat het goed is als er regelmatig nieuwe mensen met nieuwe ideeën toetreden. De verhouding tussen sierteelt en voedingstuinbouw moet daarbij worden bewaakt. Voorwaarde voor onderzoek van Kennis in je Kas is dat het gewasoverstijgend moet zijn. Het belang en de beoordeling daarvan kan voor beide deelsegmenten verschillen.”
Terugkijkend op de eerste jaren van Kennis in je Kas zegt Ruud Paauwe volmondig dat de sector supertrots mag zijn dat dit is bereikt. “Ondanks de verschillende standpunten op voorhand. We moeten ons de komende jaren voortdurend de vragen blijven stellen: waarom doen we dit en wat levert het op. Daarin ligt de basis. De sector heeft op tijd geschakeld met het opzetten van toekomstgericht onderzoek. De situatie in de wereld toont maar weet aan dat je daar nooit vroeg genoeg mee kunt beginnen. Zelfs wij worden nu versneld ingehaald. Als je nu nog moet beginnen met nadenken over de realiteit van de nieuwe wereld, dan loop je achter de feiten aan.”

Investeren in de toekomst
Ondanks de moeilijke onderwerpen binnen de onderzoekprojecten, hebben de telers ingezien dat dit onderdeel is van hun toekomst. “We mogen er trots op zijn dat de sector op deze manier investeert in de toekomst, ook al is die voor veel ondernemers nu ongewis. De sector heeft altijd in zichzelf geloofd en zegt ook nu door te willen gaan met Stichting KijK”, besluit Ruud Paauwe.