Programmamanager Henny van Gurp: ‘Strategisch onderzoek KijK noodzakelijk voor toekomst glastuinbouw’

Hij is inmiddels acht maanden programmamanager van Kennis in je Kas. In die tijd heeft Henny van Gurp zich in rap tempo ingewerkt. Het moment dat reikhalzend wordt uitgekeken naar de nieuwe Algemeen Verbindend Verklaring van het ministerie van LNV is ook een passend moment om de programmamanager nader te introduceren.

Je bent nu ongeveer acht maanden programmamanager van Kennis in je Kas. Hoe heb je die maanden ervaren?
Henny: “In de eerste maanden heb ik me vooral bezig gehouden met de continuïteit van KijK, namelijk het aanvragen van de Verbindend Verklaring voor de periode 2023-2027. Door deze verklaring betalen álle glastuinbouwbedrijven mee aan het gewasoverstijgende innovatieonderzoek, dat van strategisch belang is voor de toekomst van onze sector. Er ligt een op hoofdlijnen gedefinieerd onderzoek- en innovatieprogramma KijK. Het mooie vind ik dat vanaf de uitvoering van het programma er jaarlijks ruimte wordt geboden voor concrete onderzoeksvragen die passen binnen deze hoofdlijnen. Er zit flexibiliteit in. Als onderzoeksresultaten aanleiding zijn tot nu nog niet te definiëren vervolgonderzoeken, dan kan dat. Daarnaast is er ook ruimte voor actuele onderzoeksvragen, die snel om nieuwe en toepasbare kennis vragen. Een voorbeeld daarvan is de consultancy aanvraag ‘Onderzoek naar de resistentie van Myzus genotypen (bladluizen) tegen flonicamid’.”

Wat vind je mooi/leuk aan werken voor KijK?
Henny: “Ik ben er trots op dat bij alle processtappen de ondernemers aan het roer zitten. Het hebben van een strategisch innovatieprogramma is van cruciaal belang gezien de transitiefase waar we ons in bevinden. In het programma vindt onderzoek plaats om in een ecosysteem binnen de circulaire kas gezonde groenten, bloemen en planten, nagenoeg zonder residu en emissie van gewasbeschermingsmiddelen naar het milieu, te kunnen telen. Het is mooi om te zien dat we al veel technologische ontwikkelingen richting een fossielvrije teelt hebben gerealiseerd en de grote rol die Kas als Energiebron speelt bij grootschalige, kennisintensieve ontwikkelingen. Het doet me goed om te mogen werken aan de vele uitdagingen waar we als ondernemers voor staan in onze sector. De beschikbaarheid van voldoende en goed gietwater voor onze gewassen is ook zo’n uitdaging. Door vergaand hergebruik van water en zuivering van reststromen vindt in 2027 vanuit de sector nagenoeg geen emissie meer plaats van gewasbeschermingsmiddelen en meststoffen naar het milieu. Het IPM-systeem is daarbij nog niet sluitend voor alle ziekten en plagen en wordt bovendien ondermijnd door de afname aan correctiemiddelen. Mede door ons programma Het Nieuwe Doen in Plantgezondheid is de milieulast per kg product, bloem en plant de laatste jaren sterk afgenomen. Zo is ook de CO2-emissie vanuit onze sector mede dankzij het programma Kas als Energiebron gedaald. Kortom, KijK doet er toe en we zijn nog lang niet klaar!”

Wat maakt KijK volgens jou bijzonder?
Henny: “De wijze waarop onderzoek tot stand komt en wordt begeleid. De ondernemersgroepen van Glastuinbouw Waterproof, Het Nieuwe Doen in Plantgezondheid en Kas als Energiebron bepalen waar op ingezet moet worden. Vervolgens bepaalt de Programmaraad, die bestaat uit ondernemers, of de projectvoorstellen aan de criteria voldoen van strategisch lange termijn onderzoek. Bij een ‘GO’ zijn het weer ondernemers die in een Begeleidingscommissie Onderzoek (BCO) de uitvoering van het project begeleiden.”

Hoe zie je de activiteiten van KijK in het licht van de huidige energiecrisis?
Henny: “We hebben met z’n allen de uitdaging om in 2040 klimaatneutraal te telen. De huidige energiecrisis vraagt nu al om alternatieve oplossingen voor ons gas. De resultaten/oplossingen uit het lopende onderzoek binnen KijK zijn dus nog urgenter geworden en zouden we nu al willen implementeren. Die liggen op het gebied van geothermie, duurzame elektriciteit uit het net en duurzame warmte van industrie voor kasverwarming en belichting. Met Kas als Energiebron spelen we in op alternatieve mogelijkheden. Doordat in de glastuinbouw zelf geen productie van CO2 meer plaatsvindt, wordt duurzame CO2 van elders aangevoerd voor de gewasgroei.”

Wat kun je zeggen over de nieuwe Verbindend Verklaring?
Henny: “Het bereiken van bovengenoemde ambities kan alleen door middel van intensieve samenwerking tussen glastuinbouwondernemers, kennisinstellingen, adviesorganisaties, ketenpartners en overheden. Hiervoor zijn financiële middelen vanuit de sector zelf nodig. De vraagstukken rondom plantgezondheid, energie en water overstijgen de individuele bedrijven en gewassen. Daarom is het noodzakelijk dat de hele sector bijdraagt aan dit innovatieprogramma. Ik verwacht dat binnenkort de goedkeuring voor de VV 2023-2027 wordt afgegeven.”

Hoe beoordeel je het huidige draagvlak onder telers voor KijK?
Henny: “Wat betreft draagvlak merk ik dat een grote groep heel betrokken is. Er is ook een groep ondernemers - en dat begrijp ik - die nu we in een moeizame periode zitten, alleen met korte termijn vraagstukken bezig zijn. Hoe kan ik mijn rekeningen blijven betalen? Dan heb je even geen behoefte aan onderzoek dat antwoord geeft op vraagstukken die over enkele jaren in je bedrijf geïmplementeerd gaan worden. Gelukkig ziet het merendeel van de ondernemers dat als we een topsector willen blijven een innovatieprogramma als KijK onontbeerlijk is.”

Wat wil je ondernemers in dat kader meegeven?
Henny: “KijK en haar bijbehorend strategisch onderzoek zijn noodzakelijk om de door de sector erkende ambitie en visie richting 2040 te realiseren. KijK werkt aan zaken die ons bestaansrecht naar de toekomst toe veilig stellen! Daarbij is KijK een essentieel hulpmiddel als innovatieprogramma om de gestelde doelen binnen onze visie te bereiken met de ondernemers. Ik roep ondernemers op om hun behoefte kenbaar te maken door mee te denken over de nieuwe projectvoorstellen en zitting te nemen in de begeleidingscommissie onderzoek als zo’n project in uitvoering wordt genomen. Dan speel je kort op de bal en geef je een juiste sturing aan het onderzoek.”

Hoe zie je jouw samenwerking met de programmaraad?
Henny: “Ik heb al vier keer kennis mogen maken met de Programmaraad. Een groep kundige ondernemers die een goede afspiegeling vormen van de sector. Ik hecht er ook grote waarde aan dat een innovatieprogramma als KijK door ondernemers wordt aangestuurd. De Programmaraad bewaakt het proces en toetst of de ingediende projectvoorstellen aan de criteria voldoen van KijK. Het is een goede afspiegeling van de glasgroenten en sierteeltsector.”

Aan welke verbeterpunten wil jij de komende tijd vooral werken?
Henny: “Het is belangrijk om goed aan te geven richting de achterban wat en hoe de goedgekeurde en lopende projecten bijdragen aan het toekomstperspectief van de ondernemer. Duidelijk maken op welke manier welk onderdeel van de ondernemersvisie wordt bediend, zodat je als ondernemer de resultaten uit het onderzoek toe kan passen in de eigen praktijksituatie. Nu de eerste lopende, veelal meerjarige, onderzoeken zijn of worden afgerond, zorgen dat de concrete resultaten goed bij de ondernemers landen. Een uitdaging is ook om ondernemers dichter bij de uitvoering van het onderzoek te betrekken.”

Meer nieuws